در روز جمعه ۲۱ ژانویه، در دانشگاه آلبرتا کانادا جلسهای با عنوان “تاثیر تحریمها بر آینده ایران و جنبش سبز” توسط گروه همبستگی با جنبش دموکراتیک ایران – ادمونتون (سیدمی ) برگزارشد.
در این جلسه که آقایان علی اکبر موسوی خوئینی، علی افشاری، و بورقان نظامی از طریق ویدئو کنفرانس حضور داشتند به تشریح دیدگاههای خود پیرامون نتایج تحریمها پرداختند.
علی اکبر موسوی خوئینی، نماینده تهران در مجلس ششم و دبیر کل پیشین سازمان دانش آموختگان ایران اسلامی نخستین سخنران این جلسه در مخالفت با تحریمهای اقتصادی دیدگاه های خود را مطرح کرد. وی با اشاره به تاثیر منفی تحریمها بر ایران و جنبش سبز، تصریح کرد که با وجود اینکه عامل داخلی مسول اصلی این وضعیت است، در جامعه جهانی نیز درک درستی نسبت به مسائل ایران وجود ندارد و نتیجه این عدم توجه نتایج زیان بار برای مردم بوده است. موسوی خوئینی در ادامه افزود که طبقه متوسط جامعه ایران که تا کنون فعالانه برای رسیدن به خواستههای دموکراتیک کوشیده، بیشترین ضرر را از تحریمها میبیند. وی به عنوان نمونه به تحریمهای اعمال شده در حوزه قطعات هواپیما و فناوری ارتباطات اشاره کرد و گفت که تحریمهایی که شرکتهایی مثل گوگل اعمال میکنند باعث دشوارتر شدن دسترسی به اطلاعات توسط مردم در ایران میشود. وی همچنین گفت که تحریمها باعث شده که رفت و آمد شهروندان ایرانی و دانشجویان به خارج از کشور بیش از پیش دشوار شود. نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به این نکته که نمونه اعمال تحریمها بر عراق و وضعیت فلاکتبار این کشور پیش روی ماست و اینکه تحریمها ممکن است به حمله نظامی منجر شوند، این سوال راه طرح کرد که آیا ایرانیان خارج از کشور میتوانند در کم کردن هزینه تحریمها بر مردم ایران نقشی داشته باشند. موسوی خوئینی در پایان بیان داشت که مهم است که ایرانیان خارج از کشور بر سر راههای عملی برای کاهش آثار تحریمها گفتگو کنند و با رسیدن به میزانی از هماهنگی، از ظرفیتهای بینالمللی استفاده کرده تا در مواردی مانند تسهیل دسترسی به فناوری اطلاعات اثر گذار باشند.
علی افشاری، فعال سیاسی و عضو سابق شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت سخنران دوم جلسه با بیان این مطلب که تحریم ابعاد زیاد و پیچیدهای دارد و در مورد آن حکم کلی نمیتوان صادر کرد، گفت که بیشتر اظهار نظرها در مورد تحریم از دیدگاههای ایدئولوژیک هستند. به گفته افشاری، باید فیلتر ایدئولوژی راه کنار گذاشت و به مساله از دیدی عملی و علمی نگاه کرد. وی افزود که تحریمها الزاماً به برخورد نظامی منجرا نخواهند شد و اتفاقا میتوانند جایگزینی برای خطر جنگ باشند. افشاری با به چالش کشیدن برخی از دیدگاههای قالب نسبت به مساله تحریمها، به طرح این سوال پرداخت که آیا تحمیل شدن درد و رنج به مردم ایران فقط از ناحیه تحریمهاست یا در اثر سیاستهای حاکمیت ایران. این فعال سیاسی گفت مهم است که در مورد تحریمها نخبگان و فعالان سیاسی موضع متفاوتی نسبت به حکومت اتخاذ کرده و در نظر داشته باشند که آیا تحریمهای آینده بهتری را برای ایران متحقق میکنند یا نه. به گفته افشاری، در شرایط کنونی محدود شدن قدرت حکومت مسالهای حائز اهمیت است و این مساله بدون هزینه صورت نمیپذیرد. وی افزود که در شرایط خاص ایران، با توجه به سیاستهای کلی حکومت، نمیتوان براحتی پذیرفت که تحریمها عامل اصلی تضعیف زیرساختهای اقتصادی هستند، در شرایطی که سیاستهای کلی حکومت تاثیر مهمتری بر شرایط اقتصادی ایران دارند. افشاری در پایان، با اشاره به اینکه در تحریمها الزامات نظم جهانی و سیاستهای غرب تاثیر دارند و بحران هستهای را نیز در همین چارچوب باید دید، تصریح کرد که دستیابی حکومت ایران به سلاح اتمی هزینه بسیار سنگینی را به جنبش دموکراسی ایران وارد خواهد کرد.
آخرین سخنران جلسه بورقان نظامی، استاد رشته اقتصاد در دانشگاه رایس در ایالت تگزاس آمریکا به بررسی تاثیر تحریمها بر اوضاع اقتصادی و معیشتی در ایران پرداخت. نظامی در ابتدا به معضل جمع آوری و دسترسی به آمار در ایران اشاره کرد و گفت که به عنوان مثال ما نمیدانیم که تولید ناخالص اقتصادی در دو سال گذشته دقیقا به چه شکلی تعیین شده. نظامی با اشاره به برخی آمار منتشر شده توسط بانک مرکزی توضیح داد که با وجود آنکه میزان کلی واردات در سالهای اخیر فرق زیادی نکرده، اما ورود ماشین آلات و لوازم صنعتی با افت مواجه بوده است. به گفته نظامی، نسبت ورود کالاهای مصرفی به کالاهای تولیدی و سرمایهای بالا رفته، و نتیجه این روند ایجاد معضلات جدی برای اقتصاد ایران بوده است. نظامی با اشاره به مثال صنعت برق بیان کرد که با توجه به نیازهای جمعیتی و اقتصادی ایران، تولید برق باید به طور سالانه رشدی چند درصدی داشته باشد، در صورتی که در اثر تحریمها ایران قادر به ایجاد چنین ظرفیتهای نبوده است. نظامی با به چالش کشیدن این فرضیه که آثار منفی تحریمها بیشتر متوجه طبقه متوسط است به آمار فزاینده بیکاری اشاره کرد و گفت که تاثیر منفی تحریمها در وضعیت اقتصادی و معیشتی تمام اقشار جامعه مشاهده میشود. نظامی در عین حال متذکر شد که ارتباط میان کاهش کیفیت معیشتی و تحریمهای اقتصادی برای مردم به خوبی روشن نشده، و مهم است که فعالان سیاسی به این مساله بیشتر بپردازند. نظامی در ادامه پرسید که تحریمها علیه ایران نتیجه تصمیمات چه کسانی است؟ به گفته نظامی، سیاستهای کلی و نگاه ایدئولوژیک نظام نه تنها انزوای ۳۰ ساله اقتصادی را ایجاد و تشدید کرده است، بلکه به آن به عنوان یک دستاورد یا فرصت مینگرد. نظامی همچنین به مساله هدفمند کردن یارانهها پرداخت و گفت که با توجه به نگاه سیاسی دولت، این طرح به وابسته شدن بیشتر واحدهای تولیدی و باز شدن دست دولت در برخورد گزینشی در این حوزه منجر خواهد شد. نظامی در پایان افزود که فعالان سیاسی نباید آدرس تحریمها را به اشتباه به مردم بدهند. به گفته وی، مسئولیت اعمال تحریمها متوجه حکومت است و فعالان جنبش سبز نیز نباید از این مساله غفلت کنند. وی با طرح این مساله که اعتراض به تحریمها نتیجه خاصی نخواهد داشت کما اینکه اعتراضات گسترده مردمی نسبت به شروع جنگ با عراق هم نتیجهای نداشت، گفت که فشار اقتصادی موجود را فعالان سیاسی باید تبدیل به فشار سیاسی بر حکومت کنند.
در قسمت پرسش و پاسخ، سخنرانان با حاضرین در جلسه پیرامون مسائل مختلفی منجمله شباهتها و تفاوتها میان تحریمهای علیه ایران و تحریمهای اقتصادی علیه کشورهایی مانند عراق، لیبی، کره شمالی، و برمه، تاثیر تحریمها بر گذار به دموکراسی، و زمینههای فعالیت برای ایرانیان خارج از کشور گفتگو کردند.